Οι Mapuche είναι ένας αρχέγονος λαός της νότιας Αμερικής που κατοικεί στα νότια της Χιλής και νοτιοδυτικά της Αργεντινής. Κατά την άφιξη των Ισπανών κατακτητών τον 16ο αιώνα, κατοικούσαν ανάμεσα στην κοιλάδα Aconcagua και το αρχιπέλαγος της Chiloé, το σημερινό έδαφος της Χιλής, και στις βόρειες εκτάσεις (τις καλούμενες από τους Ιστορικούς: picunches), βρίσκονταν υπό την κυριαρχία της αυτοκρατορίας των Ινκας, αλλά εκείνοι που ζούσαν στις περιοχές κάτω από τον ποταμό Biobio ήταν ανεξάρτητοι και αντιστάθηκαν στους Ισπανούς στον λεγόμενο "πόλεμο της Αραουκανίας". Μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα, οι Mapuche επεκτάθηκαν ανατολικά των Ανδεων που μέχρι τότε κατοικούταν από τους pehuenches και άλλους νομάδες κυνηγούς. Η αυτονομία των mapuche διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν και αναγκάστηκαν να υποταχθούν στις κυβερνήσεις της Χιλής και της Αργεντινής, μέσω των όπλων. Κατά τον 20ο και 21ο αιώνα βιώνουν μια διαδικασία αφομοίωσης από τις κυρίαρχες κοινωνίες και των δύο χωρών και υπάρχουν εκδηλώσεις πολιτιστικής αντίστασης και συγκρούσεις για την αναγνώριση δικαιωμάτων και την ανάκτηση της αυτονομίας τους.
Η κηπουρική και το κυνήγι του 16ου αιώνα έδωσαν τη θέση τους σε μια αγροτική και κτηνοτροφική οικονομία κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, μετατρέποντάς τους αργότερα σε αγρότες, μετά την αναγκαστική διευθέτηση των εκτάσεων από τις κυβερνήσεις της Χιλής και της Αργεντινής, η οποία με το πέρασμα του χρόνου οδήγησε σε μεγάλη υποδιαίρεση της ιδιοκτησίας και στην μετεγκατάσταση των νεώτερων γενιών στις πόλεις. Κατά συνέπεια, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των mapuche σήμερα είναι αστικός, παρότι συνδεδεμένος με τις κοινότητες καταγωγής του. Οι mapuche αντιμετωπίζουν φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις στις σχέσεις τους με την υπόλοιπη κοινωνία, σύμφωνα με στατιστικές, κι ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς ζουν στη φτώχεια.
Είναι γνωστοί επίσης και ως "Αραουκανοί", ονομασία που κυριαρχεί στην ιστοριογραφία, από την περίοδο των πρώτων επαφών με τους Ισπανούς ως τον 19ο αιώνα περίπου.
Προέλευση
Η προέλευση των mapuche δεν είναι γνωστή με απόλυτη βεβαιότητα, αλλά γνωρίζουμε ότι από τον 5ο αιώνα υπάρχουν πολιτιστικές δραστηριότητες που διατηρούνται μέχρι σήμερα. Αναφέρονται ως πιθανοί πρόγονοι των mapuche οι ομάδες που δημιούργησαν τους πολιτισμούς Pitrén, El Vergel, Bato και Llolleo.
Για την πιο πρόσφατη παρουσία τους στα αργεντίνικα εδάφη, είναι γνωστό με βεβαιότητα πως, αργότερα, λόγω της πίεσης των Ισπανών και κατά την διάρκεια μιας μακράς περιόδου μετανάστευσης μέσω της οροσειράς των Ανδεων και της περιόδου πολιτιστικής μετάδοσης, μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα, αποίκισαν τα εδάφη στα ανατολικά της οροσειράς, την περιοχή Comahue, μεγάλο μέρος της περιοχής των Pampas, και το νότο της ανατολικής Παταγονίας, εδάφη τα οποία κατοικούνταν μέχρι τότε από διάφορους άλλους λαούς. Κατ' αυτόν τον τρόπο "mapucho-ποιήθηκαν" (και όχι απαραίτητα πάντα με ειρηνικά μέσα) οι "παλαιοί pehuenches" και οι περιοχές των tehuelche.
"Παραδίδουμε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, αλλά και στην αμερόληπτη ιστορική εξέταση και έρευνα, το βιβλίο του Χιλιανού συγγραφέα και αρχηγού της Αραουκάνικης Φυλής, Lonko Kilapán, ο οποίος ισχυρίζεται και αποδεικνύει με το έργο του αυτό ότι οι Αραουκάνοι είναι απόγονοι αρχαίων Ελλήνων και συγκεκριμένα Σπαρτιατών, που οδηγήθηκαν στη Χιλή περί το 600 π.Χ. και ίδρυσαν εκεί δική τους αποικία.
Ενας λαός όμορφος και γενναίος, με πάθος για την ελευθερία, σε μια κοινωνία που λειτουργεί με τους μυστικούς νόμους του Λυκούργου... είναι ένα συγκλονιστικό θέμα που δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν Ελληνα, κανέναν απροκατάληπτο ερευνητή της αλήθειας! Εξάλλου, όπως αποδεικνύεται και από την πρόσφατη Ιστορία, Ελλάδα και Χιλή συνδέονται περιέργως με μια "ανεξήγητη" συμπάθεια... Είναι καιρός να μάθουμε το γιατί!"
Παρότι πρόκειται για μια αξιοπρεπή μελέτη, με την προβλεπόμενη στήριξη επιχειρημάτων και αναφορά πηγών, φωτογραφικού υλικού και συγκριτικών πινάκων, εντούτοις αυτό το βιβλίο έχει δεχθεί μεγάλη αμφισβήτηση από διάφορους κύκλους και στην Ελλάδα αλλά και στη Χιλή. Αντιμετωπίστηκε μάλλον ως μια "περίεργη θεωρία" κι από τις δύο πλευρές, ωστόσο είναι αρκετά γνωστή η ύπαρξή του και στις δυο χώρες και υπάρχουν επίσης πολλοί υποστηρικτές .
“Είναι εκπληκτικές οι αρχαίες γνώσεις των Χιλιανών – για να μην μιλήσουμε για τους Περουβιανούς- στην υφαντική, στις βαφές, στο λιώσιμο των μετάλλων, στην καλλιέργεια των δημητριακών που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή ψωμιού το οποίο φούσκωναν με μαγιά, στα υδραυλικά συστήματα, στις στρατιωτικές τακτικές, στο παιχνίδι του Σκακιού, των Πινάκων και της Μπάλας, στην Αστρονομία, και κυρίως στη δομή της Γλώσσας τους που περιλαμβάνει Δυϊκό αριθμό, Αόριστο και Μετοχές για όλους τους χρόνους, σύνθετες λέξεις κάθε είδους και το εκπληκτικότερο όλων είναι ότι περιλαμβάνει μεγάλη ποσότητα καθαρών ελληνικών ονομάτων και ριζών με ίδια σημασία, πράγμα το οποίο δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για την Ελληνο-Ινδική καταγωγή τους”
Juan Ignacio Molina
“Το Ελληνικό αίμακατέρχεται αυτή την ώρα...είναι ένα απλόλεπτό νήμα που κατεβαίνειαπό τα βουνά ως τη θάλασσα,ως τη θάλασσα που γνωρίζεικαι τραγουδά...”Pablo Neruda, Canto General – Grecia, pag. 248
Εδαφική ταυτότητα κατά τους mapuche
Ngulu Mapu
H Ngulu Mapu ("Γη της Δύσης), κομμάτι της Χιλής, κατοικούμενο από τους nguluches, επεκτεινόταν μεταξύ του ποταμού Limari (από τον ποταμό Choapa οι εκτάσεις μοιράζονταν με τους diaguitas) στα βόρεια, μέχρι το Füta Wapi Chillwe και το Seno de Reloncaví στα νότια, και από την Οροσειρά των Ανδεων ως το Füta Lafken. Το Ngulu Mapu υποδιαιρείται στις εξείς fütanmapu:
- Pikun Mapu (Γη του Βορά): κατοικούμενη από τους pincuches ή λαό του βορά, ήδη εκλειφθέντες, καλύπτει τα εδάφη από τον ποταμό Bío Bío εώς τον ποταμό Limari. Ο πληθυσμός ήταν ανάμεσα στα 110.000 και 220.000 άτομα.
- Nag Mapu (Κάτω Γη) ή Lelfun Mapu (Γη των Κάμπων): κατοικούμενη από τους nagches, abajinos ή llanistas ή λαός των κάμπων της Κεντρικής Κοιλάδας, μεταξύ του Bío Bío και του Toltén. Ηταν γύρω στις 227.000 άτομα το 1545 (45.000 πολεμιστές). Ηταν αυτοί που είχαν την μεγαλύτερη πολεμική δύναμη στις μάχες που διεξήχθησαν του Puren και του Arauco. Κύριοι εχθροί τους ήταν οι wenteches με τους οποίους συχνά συγχέονταν οι ισπανοί και οι κρεόλες.
- Wente Mapu (Γη των Κοιλάδων): κατοικούμενη από molunches, wenteches, huenteches, και “πανοχωρίτες” ή άτομα από τους πρόποδες των Ανδεων στις επαρχίες Malleco και Cautín, στα ανατολικά της οροσειράς Nahuelbuta. Ηταν περίπου 227.000 άτομα το 1545.
- Lafken Mapu (Γη της Θάλασσας): κατοικούμενη από τους lafkanches ή τους ανθρώπους της θάλασσας της παράκτιας περιοχής δυτικά της οροσειράς Nahuelbuta, ανάμεσα στον Bío Bío και τον Toltén, στην επαρχία Cautín και μεταξύ του κόλπου του Mehuín και του κόλπου του Corral, στον κόλπο της Valdivia. Ενδεχομένως είχε γύρω στους 500.000 κατοίκους, σύμφωνα με ισπανικές πηγές για τον παράκτιο στρατό των mapuche που αριθμούσε 100.000 πολεμιστές.
- Inapire Mapu (Γη κοντά στο Χιόνι, ή Γη δίπλα στο Χιόνι) ή Wichan Mapu (Γη των Λόφων): κατοικούμενη από ανθρώπους από τους πρόποδες των γύρω βουνών, μεταξύ των ποταμών Bío Bío και Toltén. Αριθμούσαν περίπου 227.000 άτομα το 1545.
- Pewen Mapu (Γη της Αρουκανίας) ή Pire Mapu (Γη του Χιονιού): κατοικούμενη από τους pehuenches ή τον Λαό του pahuén στο Alto Biobío και στα νότια της αργεντινής επαρχίας Mendoza και στα βόρεια του Neuquén. Ηταν 40.000 άτομα.
- Willi Mapu (Γη του Νότου): κατοικούμενη από τους huilliches ή τον Λαό του Νότου, μεταξύ του ποταμού Toltén και του Seno de Reloncavi y Chiloé. Ο πληθυσμός του εκτιμάται σε 180.000 ιθαγενείς το 1535.
- Futa Willi Mapu ή Chawra Kawin (Μεγάλη Νότια Γη ή Ομάδα της Chaura): η περιοχή νότια του ποταμού Bueno. Μερικοί ιστορικοί θεωρούν mapuche τους cuncos γιατί μιλούν mapudungun, ήταν ακόμη 100.000 άτομα.
Puel Mapu
H Puel Mapu (Γη της Ανατολής), τμήμα της σημερινής Αργεντινής, κατοικούμενη από τους puelches (με την τοπική έννοια, όχι την ιστορική), εκτείνεται από την περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Cuarto και Diamante στο βορά, μέχρι τους ποταμούς Limay και Negro στο νότο, ανατολικό της σύνορο θεωρείται ο ποταμός Salado του Buenos Aires (ή κατά το 1750 η γραμμή των οχυρών και τα χωριά του San Nicolás de los Arroyos, San Antonio de Areco, Luján και Merlo) και η Ka Füta Lafken και δυτικό της όριο είναι η οροσειρά των Ανδεων.
Αυτά τα δύο τμήματα υποδιαιρούνται σε εδαφικές περιοχές που ονομάζονται Fütanmapu, συνδέονται σε κάποιον βαθμό με τους butalmapus της Guerra de Arauco. Η Puel Mapu διαιρείται στα κάτωθι butanmapus:
- Mamüll Mapu (Γη των Βουνών): κατοικούμενη από τους mamulches ή Λαό της Φύσης ή των Δασών με τα Μεγάλα Δέντρα, αντιστοιχεί στο σημερινό νοτιοδυτικό μέρος της επαρχίας της Córdoba, του San Luis και το νοτιοδυτικό κέντρο της επαρχίας La Pampa. Οι κάτοικοί της ενώθηκαν με τους ranqueles στις αρχές του 19ου αιώνα, υπό την ηγεσία του Carripilún.
- Rangkül Mapu (Γη των Καλαμιών): κατοικούμενη από τους ranqueles ή το Λαό των Ζαχαροκάλαμων ή των Καλαμιών, στα ανατολικά των mamulches. Από τις αρχές του 19ου αιώνα απορρόφησε τους mamulches, τους chadiches και άλλους λαούς και τα εδάφη της εκτείνονται από τα δυτικά του Buenos Aires, στην νότια Santa Fe, στα νότια της Córdoba, στα νότια του San Luis, νότια της Mendoza, περιλαμβάνει ολόκληρη την La Pampa και το βόρια του Río Negro.
- Chadi Mapu (Γη του Αλατιού): κατοικούμενη από τον Λαό της Γης του Αλατιού, επίσης καλούνται και chadiches, γύρω από την Λίμνη Urre Lauquen στη ζώνη νοτίως της επαρχίας La Pampa. Οι κάτοικοί της αφομοιώθηκαν από τους υπολοίπους γείτονες λαούς.
- Puel Willi Mapu (Νοτιοανατολική Γη): κατοικούμενη από τον Νοτιοανατολικό Λαό, τους manzaneros ή και puelches. Αντιστοιχεί στα ανατολικά εδάφη του Chubut και νότια του Río Negro όπου και αναμείχθησαν mapuche, pehuenches και tehuelches. Το σύνολο των ατόμων που ζούσαν στις Pampas και μιλούσαν mapudungun ανέρχονταν σε 150.000 πριν την κατάκτησή τους από τα στρατεύμετα της Αργεντινής.
- Boroa (Τόπος των Οστών): κατοικούνταν από πληθυσμό που διέσχισε την Araucanía προς την Pampa το 1820, ήταν περίπου 40.000 άτομα.
Σημείωση: Οι Mapuche δεν υπήρξαν ποτέ ένα ενωμένο Εθνος, αλλά μάλλον μια ενώτητα φυλών που μιλούσαν μια κoινή γλώσσα. Η έννοια του Εθνους άρχισε να εμφανίζεται προς τα τέλη του 19ου αιώνα, κατά την διάρκεια της κατάκτησής τους από την Χιλή και την Αργεντινή.
Ιστορία
Αγρο-κεραμική περίοδος
Οι mapuche προέκυψαν από πολλούς προϋπάρχοντες πολιτισμούς, από την Παλαιο-Ινδιάνικη εποχή. Κάποιες αρχικές θεωρίες τους τοποθετούσαν στην σημερινή Αργεντινή, ανάμεσα στα εδάφη των Huilliches και Pinuches. Αλλες θεωρίες πάλι, μεταγενέστερες, τοποθετούν την ρίζα τους στα εδάφη της Χιλής. Σύμφωνα με αυτή την θεωρία που τους θέλει αυτόχθονες, ο πολιτισμός τους προήλθε από άλλους προηγούμενους αυτόχθονες πολιτισμούς. Επιπροσθέτως υπάρχει και η θεωρία που τους προσδίδει ελληνική καταγωγή. Ουσιαστικά, η προέλευση των mapuche είναι ένα άλυτο ακόμη ζήτημα.
Επέκταση των Incas
Κατά την διάρκεια της βασιλείας του, ο Túpac Inca Yupanqui, πραγματοποίησε μια επεκτατική εκστρατεία, ξεκινώντας από το Collao την Cochabamba και το Tucumán. Από το Charcas κατευθύνθηκε νότια και κατέκτησε τους diaguitas των κάθετων κοιλάδων, μέρος των πληθυσμών των pinuches (ομάδα mapuche του βορά) που κατοικούσαν στην Κοιλάδα της Χιλής (την σημερινή κοιλάδα της Aconcagua ή την κοιλάδα του Mapocho) και ορισμένες περιφέρειες νοτίως της κοιλάδας αυτής, θέτοντας έτσι τα όρια της Αυτοκρατορίας των Incas, σε μια ζώνη που σύμφωνα με ιστορικούς και αρχαιολόγους, εκτείνεται μέχρι τον ποταμό Maure.
Ο Inca Garcilaso de la Vega, στο βιβλίο του "Comentarios Reales de los Incas", ο Ισπανός Alonso de Ercilla στο επικό του ποίημα La Araucana και οι χρονικογράφοι Vicente Carvallo y Goyeneche και Jerónimo de Vivar, αναφέρουν την επέκταση των Incas προς τον ποταμό Maule και το απάντημά τους με τους promaucaes. Οι Incas υποδούλωσαν κάποια χωριά στην Κοιλάδα της Χιλής, τα οποία τους πλήρωναν φόρους. Σε αυτήν την εκστρατεία προς το νότο, έλαβαν μέρος 20.000 Incas του Yupanqui και 20.000 Mapuche, στα νότια του Maule. Η ομάδα Picuche, γνωστή ως promaucaes από τους Ισπανούς, κατά τον ερχομό των Incas, συμμάχησαν με τις ομάδες Antalli, Pincu και Cauqui. Οι Incas απέστειλαν εκπροσώπους προτείνοντας στους promaucaes να παραδοθούν στον Túpac Inca Yupanqui. Οι Incas αποκαλούσαν promaucaes ή purum aucca τους πληθυσμούς που δεν ανήκαν στην αυτοκρατορία τους.
Οι promaucaes αποφάσισαν να πολεμήσουν και αντιμετώπισαν τους Incas για τρεις ημέρες, δίνοντας μια μάχη που είναι γνωστή ως "η μάχη του Maule". Η σύγκρουση απέφερε πολλούς νεκρούς και από τις δύο πλευρές, χωρίς να αναδείξει νικητή. Την τέταρτη μέρα αποφάσισαν να πάψουν τον πόλεμο. Οι promaucaes αποχώρησαν από το πεδίο της μάχης ως νικηφόροι. Οι Incas τους πήραν το κατόπι για να συνεχίσουν τη σύγκρουση ώστε να εξασφαλίσουν τη νέα κτήση τους. Εντέλει αποφάσισαν να μην συνεχίσουν την εκστρατεία, αλλά να οχυρώσουν τις θέσεις τους και να διαφεντέψουν τα εδάφη που ήδη είχαν κατακτήσει, όπου οι νέοι υπόδουλοι πληθυσμοί αποδέχτηκαν σε μεγάλο βαθμό την κατάκτηση και απέκτησαν προνόμια από αυτήν.
Παρότι οι αρχαιολόγοι δεν έχουν βρει αποδεικτικά στοιχεία της παρουσίας των Incas στα νότια του Río Maule, πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν ορισμένα ισπανικά έγγραφα που περιγράφουν πως σ' αυτήν την εκστρατεία ή σε κάποια μεταγενέστερη, θα μπορούσε να είχε γίνει μια υποθετική τελική επέκταση ή εισβολή ακόμη νοτιότερα, ως τον ποταμό Biobío, η οποία θα είχε πραγματοποιηθεί από δυνάμεις των Incas, κατά την βασιλεία του Túpac Inca Yupanqui ή του Huayana Cápac. Ωστόσο οι ιστορικοί λένε πως η ιστορία των κατακτήσεων των Incas πέρα από τον ποταμό Maule, στηρίζεται μόνο στις αναφορές των χρονικογράφων, οι οποίες γενικά δεν είναι απόλυτα σωστές και σπανίως συμφωνούν αναμεταξύ τους. Αυτές οι αναφορές λένε πως αργότερα, γύρω στο 1520, όταν πέθανε ο Inca Huayna Cápac και οι δυο του γιοί, Huáscar και Atahualpa, παρέσυραν το βασίλειο σε έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, ελαττώθηκε η παρουσία στρατευμάτων των Incas στα εδάφη των Mapuche, λόγω της ανάγκης να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους μετακινούμενοι βόρεια για να υπερασπιστούν καλύτερα τα κατακτημένα εδάφη τους.
Η άφιξη των Ευρωπαίων στο έδαφος των Mapuche .
Το επικό ποίημα La Araucana (1569, 1578 και 1589) του Ισπανού κατακτητή Alonso de Ercilla, αφιερωμένο στον βασιλιά Φίλιππο Β', είναι μια εποποιία που περιγράφει την αντίσταση του λαού των Mapuche.
“Χιλή, εύφορη Χώρα, ευλογημένη,κόρη της Ανταρκτικής, φημισμένη,από έθνη μακρινά είσαι σεβαστή,γιατ' έχεις περηφάνεια και πυγμή.Ο λαός σου, σαν στάχυ μεστωμένος,μ' ευγένεια και θάρρος προικισμένος,από βασιλιά δεν έχεις κυβερνηθείμήτε σε ξένου αρχή ποτέ παραδοθεί!”Ραψωδία Α' του έπους La Araucana
Οι ομάδες που βρίσκονταν μεταξύ των ποταμών Biobío και Toltén κατάφεραν να αντισταθούν επιτυχώς στους Ισπανούς κατακτητές στον ονομαστό Πόλεμο του Arauco, μια σειρά από μάχες που διήρκεσαν περίπου 500 χρόνια, με μεγάλες περιόδους εκεχειρίας.
...σαν να μην ήταν από τρία έθνη, οι Pijaos, οι Taironas και οι Araucos, που είναι τα τρία έθνη του πιο γενναίου λαού των Ινδιών...
Ταξίδι στον Κόσμο, Pedro Οrdoñez de Ceballos (1555-1634)
“Και άρχισαν να μάχονται με τέτοιον τρόπο, ορκίζομαι στην Πίστη μου, ότι έχω τριάντα χρόνια που σας υπηρετώ Μεγαλειότατε κι έχω πολεμήσει εναντίον πολλών λαών, αλλά ποτέ δεν ξανάδα ανθρώπους να πολεμούν με τέτοια δύναμη, όπως αυτοί οι ιθαγενείς πολεμούσαν εναντίον μας”
Γράμμα του conquistador Don Pedro de Valdivia προς τον Κάρολο Ε'. Concepción, Χιλή, 15/8/1550)
“Δεν υπάρχει τακτική, γνωστή μόνο στους έμπειρους στρατηγούς, την οποία να μην έχουμε δει εφαρμοσμένη από αυτούς τους βάρβαρους Χιλιανούς”
Córdova y Figueróa
Στους αιώνες που ακολούθησαν, οι Ισπανοί επιφυλάσσονταν να πηγαίνουν στα εδάφη των Mapuche. Αρχικά το έκαναν δια μέσου θρησκευτικών αποστολών (ειρηνικών), με επικεφαλής τον πατέρα Luis de Valdivia στον λεγόμενο Αμυντικό Πόλεμο, ο οποίος δεν έφερε αποτελέσματα, δίνοντας έτσι τη θέση του στις "συνδιαλλαγές". Σ' αυτές τις συνεδριάσεις και οι δύο πλευρές αντάλλασσαν δώρα και υπέγραφαν συμφωνίες τις οποίες δεσμεύονταν με όρκους να τηρήσουν.
“Ο Αραουκανός δεν πρόκειται ποτέ να υποταχθεί δια των όπλων, διότι είναι εξαιρετικά μαχητικός, με μακρά πολεμική παράδοση και πείρα. Απολαμβάνει τη μάχη με την ευφυΐα που τον διακρίνει, χρησιμοποιεί τις εδαφικές συνθήκες προς όφελός του. Εξελίσσεται ταχύτατα στην αντιμετώπιση των άγνωστων γι' αυτόν όπλων και είναι σε θέση να οικειοποιείται τα όπλα του αντιπάλου.”
Απόσπασμα Υπομνήματος των επισκόπων και εκκλησιαστικών συνόδων που υποβλήθηκε στον Βασιλιά κατά την προσπάθεια να υποτάξουν τους Αραουκανούς μέσω της θρησκείας.
Ετσι λοιπόν, στο Κοινοβούλιο του Quillín, το 1641, συμφωνήθηκε η λήξη του πολέμου και η οριοθέτηση των συνόρων στον ποταμό Biobío, με την συνακόλουθη αποχώρηση των Ισπανών από τις νοτιοανατολικές πόλεις. Οι Mapuche δεσμεύτηκαν να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους και να αντιμετωπίσουν τους εχθρούς του Στέμματος. Εν συνεχεία διεξήχθησαν και άλλες Συνελεύσεις, με την έγκριση του Βασιλιά της Ισπανίας, στις οποίες διευκρινίστηκε και αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία των mapuche από το ισπανικό Στέμμα και τα δύο μέρη ανέλαβαν την δέσμευση να σταματήσουν τις εχθροπραξίες. Οι συνθήκες αυτές που υπεγράφησαν είχαν αναγνωριστεί από την δημοκρατική κυβέρνηση του στρατηγού Ramón Freire στο Tapihue, στις 7 Ιανουαρίου του 1825 στο Γενικό Κοινοβούλιο του Tapihue. Στα άρθρα 18 και 19 αναγνωρίζεται η κυριαρχία των mapuche επί των εδαφών νοτίως του Biobío.Ανεξαρτησία και δημιουργία των Κρατών της Χιλής και της Αργεντινής
Στην Χιλή
Κατά τον Πόλεμο Ανεξαρτησίας της Χιλής, συνήθως οι mapuche υπερασπίζονταν τους βασιλόφρονες, αν και δεν συμμετείχαν πολύ στις μάχες, καθότι αυτές διεξάγονταν μακριά από τα εδάφη τους. Μετά την ανεξαρτησία της από την Ισπανία, η Χιλή ακολούθησε μια πολιτική μη επίθεσης και σύνεσης. Ωστόσο, κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εφάρμοσε ένα σχέδιο κρατικής επέκτασης στα εδάφη των mapuche. Εκείνη ακριβώς την εποχή έγινε η ονομασία εκ μέρους των βασικών loncos του Ngulumapu ("δυτική επικράτεια" της Χιλής) του Orélie Antoine de Tounens ως Βασιλιά της Αραουκανίας, δημιουργώντας έτσι το Βασίλειο της Αραουκανίας και Παταγονίας στις 17 Νοεμβρίου του 1860.
Ετσι, από το 1861 εώς το 1883, ο χιλιανός στρατός εφάρμοσε διάφορες στρατηγικές, από την συμμαχία με αντίπαλες ομάδες, μέχρι τον πόλεμο, χρησιμοποιώντας ακόμη και την δωροδοκία με αλκοολούχα ποτά. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτελούνταν κυρίως από τον Cornelio Saavedra (χιλιανό στρατιωτικό, εγγονό του προέδρου της Πρώτης Χούντας της Κυβέρνησης της Αργεντινής, που ξεκίνησε στις 25 Μαΐου του 1810), με αποκορύφωμα την πλήρη υποταγή των mapuche το 1883. Σε όλη αυτήν την διαδικασία δόθηκε ο ευφημισμός “Ειρήνευση της Αραουκανίας”.
Το Δεκέμβριο του 1866, το Κογκρέσο της Χιλής ψήφισε νόμο που αναγνώριζε τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των Mapuche στα "Ινδιάνικα Εδάφη", δημιουργώντας μια Επιτροπή εμπειρογνωμόνων -την Επιτροπή Διακανονισμού με τους Ινδιάνους- της οποίας η αποστολή ήταν ο ακριβής προσδιορισμός των ινδιάνικων κτήσεων. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, τα εδάφη εκείνα για τα οποία οι ινδιάνοι δεν θα μπορούσαν να αποδείξουν την ιδιοκτησία τους, θα θεωρούνταν εγκαταλελειμμένες εκτάσεις και άρα δημόσια σύμφωνα με το άρθρο 590 του Αστικού Κώδικα του 1857. Το Συνταγματικό Δίκαιο Ιδιοκτησίας, σύμφωνα με το νόμο του 1866, μπόρεσε να εφαρμοστεί μόνο μετά την στρατιωτική νίκη της Χιλής στα 1883, με την οποία το Κράτος ανέλαβε τον στρατιωτικό έλεγχο των εδαφών των mapuche. Κατ' αυτόν τον τρόπο οι mapuche υποχρεώθηκαν να ζήσουν με 500.000 εκτάρια γης, την στιγμή που πριν είχαν στην κατοχή τους 10.000.000 εκτάρια, δηλαδή με ένα 5% των πρότερων εδαφών τους. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική των αποικιστών των εδαφών του νότου, κατέληξε να τους θέσει στο περιθώριο, και να ιδιοποιηθεί παρανόμως μεγάλο μέρος της γης τους, συμπεριλαμβανομένων και εδαφών αναγνωρισμένων με τους "Τίτλους του Ελέους" (Títulos de Merced).
Στην Αργεντινή
Παράλληλα με την "Ειρήνευση", πραγματοποιούταν από τον Στρατό της Αργεντινής η επονομαζόμενη "Κατάκτηση της Ερήμου", η οποία ήταν πολύ επιζήμια για τους Mapuche. Υπήρξε μια πρώτη απόπειρα το 1833 που επέτρεψε στα στρατεύματα της Αργεντινής να καταλάβουν σχεδόν ολόκληρη την έκταση στα βόρεια των Río Negro και Limay, και την περιοχή της Valcheta, αλλά ο εμφύλιο πόλεμος στην Αργεντινή επέτρεψε στους mapuche και τους λαούς που είχαν στο μεταξύ απορροφηθεί πολιτισμικά από αυτούς, να συσπειρωθούν, ώστε στις αρχές του 1870 να πραγματοποιούν επιδρομές μέχρι τα περίχωρα των πόλεων Mendoza, San Luis, Río Cuarto, νότια της Santa Fe και σε μεγάλο μέρος της επαρχίας του Buenos Aires, φτάνοντας μέχρι σχεδόν 70 χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Buenos Aires. Η ήττα τους ήταν ολοκληρωτική από την αρχή της λεγομένης Κατάκτησης της Ερήμου, η επίσημη έναρξη της οποίας τοποθετείται στο 1879 και διεξήχθη υπό του στρατηγού Julio Argentino Roca (τον επόμενο χρόνο, το 1880, εξελέχθη πρόεδρος της χώρας).
Οι Mapuche από τον 20ο αιώνα μέχρι σήμερα
Από την επαναδιοργάνωση των mapuche μέχρι το Στρατιωτικό Καθεστώς
Στις επόμενες γενιές των Mapuche προέκυψαν διάφορες οργανώσεις, όπως η Corporación Araucana de Venancio Coñoepan, η Federación Araucana de Aburto Panguilef, η Sociedad Caupolicán και η Unión Araucana de Antonio Chiwailaf. Ανάμεσα σ' αυτές τις οργανώσεις, υπήρχαν διαφορετικές θέσεις, τόσο παραδοσιακές όσο και αφομοιωτικές στον Καθολικισμό, αλλά όλες είχαν ως κοινό σημείο την επαναφορά της υφαρπαγμένης από τους σφετεριστές γης των προγόνων τους ώστε να διατηρηθεί ο πολιτισμός τους. Κατ' αυτόν τον τρόπο, εμφανίστηκε στη δημόσια σκηνή της Χιλής το "κίνημα mapuche", το οποίο αναμείχθηκε στην πολιτική και τα κόμματά της, διατηρώντας όμως πάντα την ιδιαιτερότητά του. Αυτή η διαδικασία έφτασε στο αποκορύφωμά της την δεκαετία του 1960 και στις αρχές του 1970.
Η ακραία κριτική του status quo από πολλούς τομείς της χιλιανής κοινωνίας, επέτρεψε στους mapuche την ενσωμάτωση των κτηματικών τους απαιτήσεων. Ετσι το 1969 ξεκίνησαν τις καταλήψεις στις διεκδικούμενες από τους mapuche εκτάσεις, κίνηση γνωστή ως "el Cautinazo"
Με την Αγροτική Μεταρρύθμιση από την κυβέρνηση του Salvador Allende, πολλές κοινότητες mapuche επαναστάτησαν, ξεκινώντας μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια ανάκτησης εκτάσεων, στα πλαίσια του κυβερνητικού προγράμματος. Προς το 1972, οι θιγέντες γαιοκτήμονες οργάνωσαν στις "comités de retoma" (επιτροπές επανάκτησης), παραστρατιωτικές οπλοφόρες ομάδες διωκόμενες από την κυβέρνηση βάση του Νόμου Εσωτερικής Ασφαλείας του κράτους.
Στρατιωτικό Καθεστώς και η Συμφωνία της Nueva Imperial
Η Δικτατορία υπήρξε σκληρότατη στην Αραουκανία, όπου εκατοντάδες άνθρωποι εξαφανίστηκαν ή βασανίστηκαν. Οι οργανώσεις επανεμφανίστηκαν κατά το 1978, ως αντίδραση στο Νομοθετικό Διάταγμα 2675 που οριοθετούσε την νομική έννοια της κοινόχρηστης έκτασης -το τελευταίο στήριγμα της ιδιοκτησίας τους- και την ινδιάνικη ιδιότητα των ιδιοκτητών της γης. Προέκυψαν έτσι τα Πολιτιστικά Κέντρα Μapuche, ως το μοναδικό επιτρεπόμενο από την δικτατορία είδος οργάνωσης, από τις οποίες αργότερα θα προέκυπτε η οργάνωση Ad Mapu.
Υπήρξε έντονη αντίδραση από μέρους των ιθαγενών, κινητοποιήσεις, ταραχές και συγκρούσεις. Πράγμα που οδήγησε την κυβέρνηση να αλλάξει την τροπολογία.
Από το 1978, σε εφαρμογή του άρθρου 25 του νομοθετικού διατάγματος 2.568/78, επιβλήθηκε η επέκταση των ινδιάνικων εκτάσεων, μεταβιβάζοντας σταδιακά σε 2.639 ινδιάνους συνολικά 51 αγροτεμάχια, ιδιοκτησίας των Fisco, SAG, ex CORA, CORFO, και CONAF, έκτασης 113.342 εκταρίων. Με την εφαρμογή αυτού του νόμου, από το 1978 εώς το 1990 δόθηκαν συνολικά 69.984 τίτλοι ιδιοκτησίας στους ινδιάνους, και δυνάμει λοιπών διατάξεων αυτού του νόμου και των νεομεταβιβαζόμενων εκτάσεων, ολοκληρώθηκαν 72.931 τίτλοι ιδιοκτησίας.
Το 1989, ηγέτες διαφόρων οργανώσεων mapuche συναντήθηκαν στην Nueva Imperial με τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης του "Συνασπισμού των Κομμάτων για την Δημοκρατία" Patricio Aylwin Azócar. Σε αυτήν τη συνάντηση συμφωνήθηκε πως το Κράτος θα έδινε συνταγματική αναγνώριση στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα των Αυτόχθονων Πληθυσμών, θα δημιουργούσε Ειδική Επιτροπή σε συνεργασία με τις ινδιάνικες οργανώσεις για τη μελέτη ενός Ινδιάνικου Νόμου.
Σε αντάλλαγμα, οι ινδιάνικες οργανώσεις δεσμεύτηκαν να χρησιμοποιούν τους νόμιμους θεσμούς για την διεκδίκηση των απαιτήσεών τους.
Η σχέση με τις Κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης
Η δασική σύγκρουση και ο ρόλος του Κράτους της Χιλής
Στις αρχές του 1990 και κατά την σταδιακή επιστροφή της δημοκρατίας, το Συμβούλιο Πασών των Εδαφών (Consejo de Todas las Tierras) πραγματοποίησε διάφορες παράνομες παραδόσεις συμβολικών προγονικών εκτάσεων των mapuche σε ιδιώτες. Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν να θέσει σε εφαρμογή τον Νόμο Εσωτερικής Ασφαλείας του Κράτους, θεσπισμένου κατά τον ψυχρό πόλεμο από τον πρόεδρο Gabriel González Videla, που οδήγησε στην καταδίκη 141 mapuche και στη στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων.
Το 1993 ψηφίστηκε ο Νόμος Ινδιάνικης Ανάπτυξης. Ωστόσο η νέα αυτή κατάσταση, που είχε μια καλή οπτική για τους mapuche, λειτούργησε μέχρι το 1997, όπου και τους περίμενε μια νέα κρίση. Η Ισπανική εταιρεία ENDESA ξεκίνησε την κατασκευή του δεύτερου κεντρικού υδροηλεκτρικού σταθμού στην περιοχή του Alto Bío Bío (με το όνομα Ralco). Ορισμένοι mapuche-pehuenche που κατοικούσαν στην περιοχή, αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τις εκτάσεις τους, στηριζόμενοι στην προστασία της νέας νομοθεσίας που απαιτούσε την έγκριση της Εταιρείας Ινδιάνικης Ανάπτυξης (Corporación de Desarollo Indígena - CONADI) για την ανταλλαγή ινδιάνικης γης. Λόγω της άρνησης του κυβερνητικού οργανισμού να εγκρίνει τη συγκεκριμένη ανταλλαγή, επειδή έθιγε τα συμφέροντα των pehuenches, ο πρόεδρος Eduardo Frei αντικατέστησε το διευθυντή της CONADI και τους υπαλλήλους που αντετίθεντο στο μεγάλο έργο. Κι έτσι, πλημμύρισαν χιλιάδες εκτάρια γης και ιερών τόπων των mapuche-pehuenche, με τρόπο εντελώς αυταρχικό κι αδιάλλακτο.
Ταυτόχρονα, στις κεντρικές κοιλάδες ξεκίνησε η εκμετάλλευση των δασικών εδαφών που είχαν φυτευτεί κατά την διάρκεια της δικτατορίας, σε εκτάσεις που είχαν ανακτηθεί από τους mapuche κατά την διακυβέρνηση του Allende, αλλά οι οποίες αργότερα πέρασαν στα χέρια μεγάλων εταιρειών. Τα συμφέροντα αυτών των εταιρειών ξυλείας που εκμεταλλεύονταν τις δασικές περιοχές των mapuche, ο φόβος των αγροτών που καλλιεργούσαν τις επαν-ανακτημένες εκτάσεις των mapuche, και η αυξανόμενη βία στην περιοχή κατά τα τέλη του '90, παρακίνησε την Γερουσία να εκδώσει έκθεση όπου εξέφραζε την ανησυχία της για την σοβαρή απειλή της ασφάλειας δικαίου στην περιοχή των συγκρούσεων. Ωστόσο, αυτή η έκθεση αμφισβητήθηκε διότι περιείχε δηλώσεις 15 και πλέον θιγόμενων αγροτών και μόνο ενός εκπροσώπου των mapuche, και επειδή δεν αναφερόταν στα αίτια της σύγκρουσης.
Η διάλυση της CΑΜ και η βίαιη κλιμάκωση της Κοινωνικής Διαμαρτυρίας των Μapuche
Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ricardo Lagos, η κρατική απάντηση στο ζήτημα mapuche απέκτησε δύο βασικούς δρόμους:
- Αφ' ενός της εφαρμογής του νόμου περί παράνομων και βίαιων πράξεων στους ακτιβιστές mapuche, το πιο κρίσιμο σημείο της οποίας έλαβε χώρα το 2002, όταν κατά την διάρκεια μιας παράνομης κατάληψης έκτασης στο Fundo Santa Alicia, στην κοινότητα της Ercilla, στην περιφέρεια του Malleco, έχασε τη ζωή του ο 17χρονος mapuche Alex Lemun Saavedra από πυρά των Αστυνομικών Δυνάμεων της Χιλής.
- Κι αφ' ετέρου της επιχείρησης της Ασφάλειας της λεγομένης "Επιχείρηση Υπομονή", υπό την ηγεσία του της Γραμματείας Εσωτερικών με επικεφαλής τον Jorge Correa Sutil, με την οποία χαρακτηρίστηκε η Συντονιστική των Κοινοτήτων της Σύγκρουσης Arauco-Malleco (CAM) ως τρομοκρατική οργάνωση, διώχθηκε ως τέτοια και φυλακίστηκαν οι ηγέτες της. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων δικών ήταν η "Υπόθεση Lonkos", όπου οι Lonkos Pascual Pichun και Aniceto Norin καταδικάστηκαν σε 5 έτη και 1 μέρα φυλάκισης για "απειλή τρομοκρατικού εμπρησμού" και η "Υπόθεση Puluco-Pidenco", όπου 4 χωρικοί καταδικάστηκαν σε 10 έτη και 1 μέρα φυλάκισης για "τρομοκρατικό εμπρησμό".
Από την πλευρά της, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τον Μάρτιο του 2007, ένα όργανο επιφορτισμένο με την εποπτεία του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του 1966, με τις παρατηρήσεις του σχετικά με την Χιλή, καταγγέλλει επίσης τις καταδικαστικές πρακτικές εναντίων του κοινωνικού κινήματος mapuche. Σε αυτό το πλαίσιο, κάλεσε το Χιλιανό Κράτος να τροποποιήσει το Νόμο 18.314 (γνωστό ως αντιτρομοκρατικό νόμο). Επιπλέον, βάσει των άρθρων 1 και 27 του Συμφώνου, η Επιτροπή εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της που "αρχαία γη" εξακολουθεί να κινδυνεύει από δασική επέκταση και μεγάλα έργα υποδομής και ενέργειας, λέγοντας ότι το Χιλιανό Κράτος θα πρέπει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε οι διαπραγματεύσεις με τις ινδιάνικες κοινότητες να καταλήξουν σε μια λύση που θα σέβεται τα δικαιώματα επί της γης αυτών των κοινοτήτων, σε συμμόρφωση με τα άρθρα 1 παρ.2, και 27 του Συμφώνου, και θα πρέπει να επισπεύσει τις διαδικασίες ώστε να παραμείνει η αναγνώριση αυτής της γης ως προγονική και ορθά οριοθετημένη. Προέτρεψε επίσης την Κυβέρνηση της Χιλής να διαπραγματευθεί με τις αυτόχθονες κοινότητες πριν από την χορήγηση αδειών για την οικονομική εκμετάλλευση των επίδικων εκτάσεων και να εγγυηθεί ότι σε καμία περίπτωση η παρακείμενη εκμετάλλευση δεν έρχεται σε αντίθεση με τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται στο Σύμφωνο. Το 2004 η Επιτροπή Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων, απεφάνθη επί του θέματος κατά τον ίδιο τρόπο.
Τον Μάρτιο του 2006, 4 από τους 9 κρατούμενους mapuche που είχαν καταδικαστεί με τον αντιτρομοκρατικό νόμο ξεκίνησαν απεργία πείνας, η οποία διήρκεσε πάνω από 62 μέρες, χωρίς να καταφέρει την κυβέρνηση του Michelle Bachelet να άρει την πολεμική δικαστική διαδικασία που τέθηκε σε εφαρμογή από τον προκάτοχό του.
Το 2007 πολλές ομάδες mapuche δεν είχαν παραιτηθεί των εδαφικών τους διεκδικήσεων και πολλές από τις οργανώσεις τους απαιτούσαν αυτονομία των περιοχών τους, επιστροφή των εδαφών τους και περισσότερες ευκαιρίες πολιτικής αντιπροσώπευσης. Τον Οκτώβριο του 2007 ξεκίνησε νέα απεργία πείνας, η οποία έληξε χωρίς την κυβερνητική διαπραγμάτευση που διεκδικούσαν οι απεργοί.
Το 2008, επί αρχηγίας του κράτους από τον Michelle Bachelet Jeria, ο Matias Cartileo (1985-2008), φοιτητής Αγρονομίας, χιλιανός καταγωγής mapuche, απεβίωσε στις 3 Ιανουαρίου 2008, όταν μια ριπή από Uzi διαπέρασε το κορμί του, διατρώντας τον πνεύμονά του. Ο Matias Cartilleo συμμετείχε σε κατάληψη ιδιωτικής έκτασης, η οποία οι mapuche ισχυρίζονταν πως πρόκειται για προγονικό έδαφος, λόγος για τον οποίον, κλήθηκε η αστυνομία να δράσει.
Μετά το περιστατικό, ο αστυνομικός που διέπραξε τη δολοφονία προφυλακίστηκε ενώ διεξάγονταν οι σχετικές έρευνες. Προέκυψαν κριτικές κατά του στρατιωτικού εισαγγελέα José Pinto Aparicio που ερευνούσε τα αίτια, γιατί ήταν ο ίδιος που είχε αποφανθεί να παραμείνει ατιμώρητη η δολοφονία του Alex Lemún το 2002, αίτημα που απορρίφθηκε από το Στρατοδικείο το 2004.
Αίτημα δικαιώματος αυτοδιάθεσης
Το Ισπανικό στέμμα αναγνώρισε μέχρι ενός ορισμένου σημείου την αυτονομία τους και μόνο έπειτα από κάποιες δεκαετίες πέτυχαν την ανεξαρτησία τους. Οι κρατικές οντότητες της Χιλής και της Αργεντινής με κατασταλτικές μεθόδους επέβαλαν στους αυτόχθονες κατοίκους mapuche περιορισμό των δραστηριοτήτων τους καθορίζοντας πλαίσιο δράσης και δυνατοτήτων.
Αν και οι mapuche στην εποχή μας διαβιώνουν κυρίως σε αστικά κέντρα, εντούτοις διατηρούν την κουλτούρα τους και δεν έχουν αφομοιωθεί στον υπόλοιπο πληθυσμό, κρατώντας στενή επαφή με τα πάτρια εδάφη τους και τον πολιτισμό τους και διατηρούν επίσης τις εδαφικές διεκδικήσεις και τις της πολιτισμικής αναγνώρισης. Διάφορες οργανώσεις mapuche διεκδικούν την αναγνώριση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση που τους αναλογεί ως λαός, όπως αναγνωρίζεται από το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Με την έγκριση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Αυτόχθονων Λαών από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 13 Σεπτέμβρη του 2007, η διεθνής κοινότητα έχει αναγνωρίσει ρητώς τα χαρακτηριστικά των λαών των ινδιάνων, όπως ήδη ανέφερε ο Ειδικός Εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών Miguel Alfonso Martínez, ο οποίος στη μελέτη που του ανατέθηκε από τον ΟΗΕ αναφέρει πως: "δεν μπόρεσα να βρω νομικό επιχείρημα για την στήριξη της υπόθεσης πως οι αυτόχθονες πληθυσμοί έχουν χάσει διεθνώς τον ινδιάνικο χαρακτήρα τους ως λαοί".
Αν και η έκταση της αυτονομίας και τα υποτιθέμενα οφέλη ποικίλουν μεταξύ των διαφόρων τομέων των mapuche, πολλές από τις οργανώσεις τους που την απαιτούν, την σχετίζουν και την ζητούν κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αυτή επετεύχθη από τον λαό των Inuit στην Γροιλανδία, από την δεκαετία του '90, και επιζητούν οφέλη όπως αυτά που προέκυψαν για τους ινδιάνους της Βολιβίας, αρχής γενομένης από την πρόσφατη εκλογή ενός προέδρου aymara στη χώρα (Evo Morales).
Επιπλέον, οργανώσεις mapuche όπως η Wallmapuwen, έχουν δημιουργήσει δεσμούς με τις Bloque Nacionalista Galleco (BNG) και Esquerra Republicana Catalunya (ERC), προτείνοντας την αναπαραγωγή του συστήματος στις αυτόνομες κοινότητες της Χιλής, καθώς και την συνταγματική αναγνώριση των
αυτόχθονων πληθυσμών (παρόμοια περίπτωση της αναγνώρισης της περιφερειακής διοίκησης και γλώσσας στην Ισπανία).
Επίσης το ζήτημα έχει απήχηση και στον κόσμο του πολιτισμού, με την περίπτωση του διεθνιστή συγγραφέα Asel Luzarraga, προσφάτως συλληφθέντος, ή της σκηνοθέτιδος Elena Varela, η οποία μετά την σύλληψή της, είναι αυτή τη στιγμή ελεύθερη υπό όρους, πράξεις που φαίνονται ως προσπάθεια του χιλιανού κράτους να αποσιωπήσει τις φωνές υποστήριξης αυτού του ινδιάνικου λαού.
Εκπροσωπούνται στην UNPO (Unrepresented Nations and Peoples Organization).
wikipedia,
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου